Suy dinh dưỡng, béo phì, lo âu là một ‘căn bệnh’ thường gặp ở trẻ em (nhất là lứa tuổi 0-6 tuổi) khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng, một trong những nguyên nhân dẫn đến những vấn đề này là do thiếu kẽm.
Theo kết quả điều tra Dinh dưỡng Quốc gia của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong số 10 trẻ em dưới 5 tuổi có bảy trẻ em bị thiếu kẽm. Đây là một con số đáng lo ngại về tình trạng thiếu kẽm ở trẻ em; cần được quan tâm; phòng ngừa nhanh chóng để tránh những hậu quả đáng tiếc về sau. Trẻ có nguy cơ thiếu kẽm bao gồm: trẻ suy dinh dưỡng; trẻ suy dinh dưỡng; trẻ sinh non; trẻ không được bú mẹ; trẻ bị nhiễm vi rút; nhiễm ký sinh trùng; trẻ em ở độ tuổi đi học
Kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chiều cao; hệ thần kinh và hệ miễn dịch của bé trong những năm đầu đời. Như vậy, thiếu kẽm lâu dài có thể gây ra nhiều hậu quả cho sự phát triển của trẻ như mất trí; suy giảm chức năng của hầu hết các tế bào miễn dịch; nguy cơ nhiễm trùng và tử vong cao.
Bên cạnh sắt và canxi; kẽm là thành phần không thể thiếu trong cơ thể; tham gia vào quá trình chuyển hóa; tăng trưởng của trẻ nhỏ. Nhu cầu về kẽm ở mỗi trẻ không giống nhau và phụ thuộc vào các yếu tố như: độ tuổi; giới tính; tình trạng sức khỏe… Vì thế, nếu bổ sung không đúng cách dẫn đến tình trạng thừa hoặc thiếu kẽm đều gây nên hậu quả nghiêm trọng.
Dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu kẽm
Lượng kẽm trong cơ thể chiếm khoảng 2-3g và phân phối ở nhiều bộ phận trong cơ thể như: tinh hoàn; tóc, xương, gan, thận, cơ vân; da và não. Tuy nhiên, kẽm thường không được dự trữ lâu trong cơ thể và có đời sống sinh học khá ngắn (12,5 ngày) trong các cơ quan nội tạng nên cơ thể dễ bị thiếu kẽm nếu khẩu phần ăn không cung cấp đủ theo nhu cầu.
Triệu chứng thiếu kẽm biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau tùy theo cơ địa của trẻ. Sau đây là một số dấu hiệu thường gặp: Rối loạn giấc ngủ và hành vi; vết thương khó lành; tiêu chảy mạn tính; các bệnh lý về da như eczema; bệnh vẩy nến; mụn trứng cá; chậm lớn, còi cọc
Kẽm là chất xúc tác không thể thiếu được của ARN-polymerase, có vai trò quan trọng trong quá trình nhân đôi ADN và tổng hợp protein thúc đẩy quá trình tăng trưởng. Ngoài ra, kẽm có vai trò quan trọng giúp tăng cường miễn dịch; phòng bệnh và làm lành vết thương. Kẽm còn giúp cơ thể chuyển hóa năng lượng; hình thành các tổ chức tế bào trong cơ thể. Thiếu kẽm khiến trẻ chậm lớn; biếng ăn, giảm sức đề kháng hay mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp; tiêu chảy, suy dinh dưỡng và chậm phát triển chiều cao.
Nguyên nhân gây thiếu kẽm ở trẻ
Theo số liệu tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc của Viện Dinh dưỡng Quốc gia; gần 70% trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm. TS.BS Phạm Thị Thu Hương cho biết, nếu trong suốt thai kỳ và sau khi sinh; lượng kẽm cung cấp cho mẹ không đủ nhu cầu sẽ dẫn đến tình trạng thiếu kẽm ở trẻ nhỏ.
Bên cạnh đó, một thực trạng phổ biến hiện nay và cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu kẽm ở trẻ chính là bữa ăn hằng ngày của người Việt Nam thiếu các thực phẩm giàu kẽm (thực phẩm có nguồn gốc động vật); khẩu phần ăn không phong phú; cách chế biến thức ăn không hợp lý cũng làm mất hàm lượng kẽm trong thức ăn. Ngoài ra, các bệnh lý đường tiêu hóa như ruột ngắn; lỗ dò ruột, tiêu chảy… hoặc tình trạng bỏng cũng là nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt kẽm ở trẻ em.
Hậu quả khi trẻ thiếu kẽm
Kẽm có vai trò quan trọng đối với sức khỏe và sự tăng trưởng của trẻ như: tham gia vào hoạt động của các enzyme chuyển hóa, biểu hiện kiểu gen; phân chia tế bào; chức năng sinh sản, miễn dịch, điều hòa vị giác; cảm giác ngon miệng. Vì thế, thiếu kẽm sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ:
– Hệ miễn dịch của trẻ bị suy yếu nên trẻ dễ mắc các bệnh như nhiễm trùng tiêu hóa, hô hấp…
– Ăn không ngon miệng dẫn đến biếng ăn; lâu ngày gây suy dinh dưỡng; chậm phát triển thể chất, đặc biệt là chiều cao.
– Làm cản trở khả năng nhận thức và ghi nhớ gây ảnh hưởng đến việc học của trẻ hay phát triển ngôn ngữ của trẻ nhỏ. Nghiên cứu cũng chỉ ra thiếu kẽm cũng là nguyên nhân gây ra chứng khó đọc ở trẻ.
– Trẻ rất dễ bị rụng tóc; móng tay; móng chân giòn; yếu và dễ gãy; dễ mắc các bệnh lý về da như vẩy nến, mụn trứng cá, viêm da cơ địa…
– Rối loạn giấc ngủ.
Để đảm bảo cung cấp đủ lượng kẽm theo nhu cầu của trẻ, mẹ cần xây dựng chế độ ăn khoa học, chế biến đúng cách để hấp thu tối ưu hàm lượng kẽm từ thực phẩm và bổ sung vi chất theo chỉ định của chuyên gia dinh dưỡng./.
Nguồn: Nutrihome.vn
