Căng thẳng là phản ứng ‘chiến đấu hay bỏ chạy’ của cơ thể đối với mối đe dọa, thách thức hoặc áp lực. Bất kỳ mối đe dọa, thách thức hoặc áp lực nào như vậy, gây ra phản ứng căng thẳng được gọi là ‘kích thích’ hoặc ‘tác nhân gây căng thẳng’.
Tác nhân kích thích / căng thẳng có hai loại: Bên ngoài (tác nhân kích thích bên ngoài cơ thể con người): chẳng hạn như nhiệt độ môi trường hoặc nguy cơ bên ngoài. Nội (kích thích bên trong cơ thể con người): như suy nghĩ sợ hãi, đau đớn.
Kích thích cũng có thể là thực hoặc tưởng tượng / có thể đoán trước được. Giảm căng thẳng khi mang thai có thể ngăn ngừa nhiều biến chứng. Bài viết này trình bày ngắn gọn căng thẳng là gì, các triệu chứng căng thẳng và cách điều trị và nếu căng thẳng có thể gây hại cho thai nhi.
Tác hại của căng thẳng trong thai kỳ
Thiếu oxy máu
Mẹ mang thai bị stress dễ làm thiếu oxy máu của thai nhi, ảnh hưởng tới các thành tô hóa học của máu và dinh dưỡng thai nhi có thê gây ra các dị tật ở thai nhi
Ảnh hưởng tâm lý thai nhi
Mẹ mang thai bị stress dễ có tâm lý tức giận, oán ghét cái thai, từ đó tình cảm mẹ con đã có những rạn nứt. Nhiều nhà tâm lý học cho rằng quan hệ tình cảm mẹ con thời kỳ đầu sẽ ảnh hưởng tới cá tính và hành vi cũng như sự hoàn chỉnh tâm lý của đứa trẻ.
Thai nhi có nguy cơ tăng động
Đánh giá hành vi của trẻ được sinh ra từ các mẹ có độ căng thẳng liên tục, người ta phát hiện thấy các trẻ này tăng động quá mức, gần giống với chứng tăng động giảm chú ý. Người ta cho rằng khi mẹ căng thẳng, lượng hormone cortisol và dolpamine trong máu sẽ gia tăng. Các chất này đi qua nhau thai làm nồng độ cortisol và dopamine ở những trẻ này tăng cao hơn so với trẻ bình thường khác
Nguy cơ tự kỷ
Nếu thai phụ bị rối loạn tâm lý ở tuần thứ 32 thì trẻ sinh ra có nguy cơ bị rối loạn hành vi cao gấp hai lần, kéo dài đến 4-5 tuổi. Với thai phụ rối loạn tâm lý ở tuần thứ 38-40, tỉ lệ nguy cơ rối loạn hành vi của đứa trẻ cũng cao gấp hai lần nhưng kéo dài đến 7-8 tuổi. Ở mẹ bị trầm cảm, các hormone tâm lý của mẹ tác động vào hệ thống tuyến nội tiết của con. Từ đó hệ thống này bị giảm chức năng nên dẫn đến thiếu hụt một số hormone, khiến trẻ sinh có nguy cơ mắc bệnh tự kỷ.
Chậm nói
Nghiên cứu trên những trẻ chậm phát triển ngôn ngữ, các nhà khoa học thấy có một mối liên quan với mẹ khi mang thai. Ước tính có khoảng 15% trẻ chậm phát triển ngôn ngữ là do mẹ bị rối loạn tâm trạng trong thai kỳ. Người ta cho rằng, sự trầm cảm, lo âu của mẹ làm giảm các hoạt động như ăn uống, nghỉ ngơi. Điều này gây thiếu hụt các chất cần thiết cho phát triển thần kinh của thai nhi khiến bé chậm nói.
Giảm khả năng học tập
Một nghiên cứu về khả năng học tập và trí nhớ của 112 trẻ 6 tuổi cho thấy, những mẹ có rối loạn lo âu trong thời kỳ đầu của thai kỳ ảnh hưởng tới chỉ số tập trung, chú ý ở trẻ. Khi đo vùng hồi hải mã trên não của các em, người ta thấy kích thước vùng này nhỏ hơn so với trẻ cò mẹ bình thường. Vùng hồi hải mã giúp khả năng nhớ và học tập tốt. Nếu kích thước vùng này giảm, khả năng tập trung trí nhớ cũng giảm.
Nguy cơ mắc bệnh tim
Những đứa trẻ của những người phụ nữ đã trải qua mức độ cực kỳ căng thẳng khi mang thai sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn so với những đứa trẻ khác. Đồng thời, chúng cũng có khả năng đối phó với căng thẳng trong cuộc sống kém hơn, sức khỏe cũng yếu hơn so với những đứa trẻ khác
Con bị đồng tính
Dick Swaab – giáo sư thuộc trường Đại học Amsterdam cho rằng: “Phụ nữ mang thai bị căng thẳng thần kinh cũng có nhiều khả năng có con đồng tính. Vì khi căng thẳng, cơ thể chúng ta tiết ra các hormone cortisol ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone giới tính cho thai nhi”
Hạn chế căng thẳng trong thai kỳ
Tác dụng phụ của vấn đề căng thẳng trong thai kỳ thì các mẹ đã thấy rõ; vậy làm thế nào để hạn chế căng thẳng, giúp tâm lý mẹ bầu luôn thoải mái đây?
Ăn nhiều thực phẩm chứa sắt, chất xơ
Ăn uống lành mạnh và một chế độ ăn khoa học; sẽ giúp mẹ nói không với những căng thẳng trong thai kỳ. Bạn hãy cố gắng bổ sung cho mình nhiều thực phẩm giàu chất sắt; như rau lá xanh, các loại thịt đỏ, trứng, cá mòi và đậu. Ngoài ra, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc sắt cho chị em. Khi uống thuốc sắt, bạn hãy uống thêm nước cam hoặc nước hoa quả; chúng chứa nhiều vitamin C giúp mẹ hấp thụ chất sắt được dễ dàng hơn.
Mẹ cũng nên bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ như yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt ngũ cốc và bánh mì nâu và gạo. Những thực phẩm này cung cấp cho bạn một lượng calo hợp lý và khiến bạn dồi dào năng lượng hơn bao giờ hết. Ngoài ra, chúng còn giúp bạn đánh bại chứng táo bón khó chịu trong suốt thai kỳ.
Không tham công tiếc việc
Chìa khóa để giúp cơ thể khỏe mạnh đó là biết yêu bản thân mình; biết và hiểu lúc nào cơ thể cần được nghỉ ngơi. Trong giai đoạn này, ai cũng sẽ thông cảm với bạn; bạn hãy từ chối nếu khối lượng công việc là quá sức. Bạn nên hạn chế mang việc về nhà; không nên tham công tiếc việc, tình nguyện làm thêm giờ, và cố gắng không đi công tác xa.
Ngủ đủ giấc
Bà bầu nên luyện cho mình thói quen lành mạnh trước khi đi ngủ; uống nước hoặc một ly sữa ấm, nghe nhạc nhẹ nhàng. Biến phòng ngủ của bạn thành một khu vực chỉ để ngủ. Bạn cần di chuyển máy tính và tivi, điện thoại đến khu vực khác. Khoa học đã chứng minh rằng khi ngủ trong không gian hẹp chứa những đồ điện tử như thế dễ ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ của bạn.
Bạn cần sắp xếp đồ đạc gọn gàng, phòng thoáng khí, chăn nệm được vệ sinh thường xuyên. Nếu bạn vẫn thấy lo lắng, khó ngủ, trằn trọc vào ban đêm; bạn hãy nói chuyện, chia sẻ với người thân; biết đâu họ cũng sẽ tháo gỡ vướng mắc cho bạn.
Đừng bỏ qua sinh tố
Khi mệt mỏi, bạn hãy bổ sung ngay cho mình một cốc sinh tố trái cây; đây là cách tuyệt vời để giúp bạn tăng năng lượng nhanh và chất lượng. Trái cây tươi trộn sữa và mật ong rất ngon và dinh dưỡng đối với mẹ bầu. Cũng như sinh tố, bạn đừng quên uống nước; bạn cần ít nhất 1,5 lít nước một ngày tương đương với 10 ly nhỏ.
Rau chân vịt rất tốt cho sức khỏe mẹ bầu. Chúng chứa rất nhiều axit folic; mẹ bầu uống nhiều sinh tố này cũng rất tốt cho sức khoẻ thai nhi.
Tập thể dục nhẹ nhàng
Bạn hoàn toàn có thể lựa chọn cho bản thân những bộ môn tập luyện nhẹ nhàng; như đi bộ, bơi lội hay tập yoga. Yoga rất tốt cho tinh thần, giúp bạn thư giãn, tăng sức mạnh; thúc đẩy tuần hoàn máu, giảm đau nhức và tính linh hoạt dẻo dai của cơ thể bạn.
Nếu có thể, bạn hãy tham gia một lớp học tiền sản. Một công đôi việc, tại đây bạn sẽ được gặp gỡ, trao đổi; tâm sự với những bà mẹ tương lai.
Nguồn: Meyeucon.org