Trẻ béo phì nếu không được can thiệp kịp thời sẽ có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính ở người lớn như cao huyết áp, đột quỵ; tiểu đường. Trẻ em suy dinh dưỡng; điều này thường bao gồm cơ thể; tâm trí và tinh thần và hệ thống miễn dịch suy yếu. Vì vậy, ngay từ khi bé còn trong bụng mẹ cho đến khi bé chào đời và phát triển; mẹ phải kiểm soát cân nặng của bé để phòng tránh những căn bệnh có thể xảy ra với trẻ trong tương lai.
Có 4 thời điểm quan trọng mẹ cần kiểm soát tốt lượng nước cho bé: 1000 ngày đầu (từ khi bé còn trong bụng mẹ cho đến khi bé được 2 tuổi); mầm non (3-5 tuổi); sớm (6-10 tuổi) và dậy thì (11-17 tuổi). Đây là thời kỳ mà trẻ cần phát triển các loại thức ăn phù hợp để kiểm soát vỏ và giữ cho chúng phát triển.
Trong chế độ ăn cần đầy đủ các nhóm chất cần thiết cho quá trình tăng trưởng cũng như trong các hoạt động hàng ngày gồm: chất bột đường; chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, trẻ em ở mỗi độ tuổi sẽ cần tỷ lệ các nhóm chất khác nhau.
Chẳng hạn, trẻ em cần nhiều chất béo từ động vật hơn để hỗ trợ phát triển trí não; trong khi trẻ lớn nên cân bằng nguồn chất béo thực vật và chất béo động vật. Việc không xây dựng được khẩu phần ăn đảm bảo nhu năng lượng cho cơ thể trẻ theo từng giai đoạn là nguyên nhân dẫn tới tình trạng thừa cân – béo phì hoặc suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.
Tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với sự tăng trưởng và phát triển của trẻ em
Dinh dưỡng đầy đủ là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng của trẻ. Một chế độ ăn uống cân bằng sẽ tạo nền tảng để trẻ phát triển chiều cao và cân nặng tối ưu. Vì thế, mẹ cần hiểu rõ nhu cầu cơ thể trẻ; từ đó cung cấp cho trẻ những khẩu phần ăn phù hợp và cân đối. Nếu chế độ dinh dưỡng không phù hợp với nhu cầu cơ thể trẻ sẽ dẫn đến bệnh lý phổ biến ở trẻ em: suy dinh dưỡng và thừa cân – béo phì.
Trong giai đoạn từ 1- 5 tuổi, nếu trẻ chậm tăng cân hoặc thiếu cân so với chuẩn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Cụ thể, hệ miễn dịch của trẻ nhẹ cân sẽ kém hơn trẻ bình thường. Do không được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ; hoặc hấp thu dinh dưỡng kém; trẻ gầy yếu sẽ suy giảm sức đề kháng và dễ bị nhiễm khuẩn hơn; khiến trẻ thường xuyên đau ốm, mệt mỏi.
Trẻ em suy dinh dưỡng thấp còi do thiếu vi chất dinh dưỡng có hệ cơ; xương khớp kém phát triển; khả năng vận động linh hoạt kém hơn; đồng thời là nguyên nhân chính dẫn đến chiều cao thấp khi bước vào tuổi thanh thiếu niên và trưởng thành. Tình trạng chậm tăng cân; thiếu cân kéo dài cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển trí não ở trẻ; chẳng hạn như: chậm chạp; kém linh hoạt, khó tập trung, chậm tiếp thu…
Nguy cơ tiềm ẩn khi trẻ em tăng cân nhanh
Tnh trạng tăng cân nhanh dễ dẫn đến béo phì, một căn bệnh rất khó điều trị ở trẻ nhỏ. Béo phì còn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe hiện tại và cả khi trưởng thành. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng; trẻ thừa cân ngay từ những năm mẫu giáo có nguy cơ béo phì gấp 4 lần khi bước vào tuổi dậy thì. Và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cũng đã cảnh báo về những tác hại tiềm ẩn của tình trạng thừa cân béo phì như:
– Dậy thì sớm ở các bé gái do sự gia tăng của hormone leptin – nội tiết tố được sản xuất bởi các tế bào chất béo của cơ thể. Những nghiên cứu tại các nước phát triển cho thấy; trẻ thừa cân béo phì sẽ dậy thì sớm vào năm 7-8 tuổi với biểu hiện như ngực phát triển; xuất hiện kinh nguyệt sớm.
– Tăng áp lực đối với hệ xương khớp còn non nớt của bé; dẫn đến nguy cơ biến dạng khớp, đau khớp, cong chân (chân vòng kiềng).
– Mắc bệnh sỏi thận do trẻ thừa cân; béo phì dẫn đến ít vận động, uống ít nước.
– Nguy cơ tiểu đường vì cơ thể tích trữ nhiều chất béo và gây cản trở hấp thu đường trong máu do làm giảm tác dụng của các hormone điều tiết; từ đó gây tăng đường huyết trong cơ thể cũng như tăng nguy cơ bệnh mạch vành; tăng huyết áp, tim mạch… cùng nhiều bệnh lý nguy hiểm khác khi trưởng thành.
Làm thế nào duy trì cân nặng đúng chuẩn cho trẻ em?
Trẻ có phát triển thể chất cân đối hay không phụ thuộc rất lớn vào chế độ dinh dưỡng và vận động. Để kiểm soát tốt cân nặng của trẻ; mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:
Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối
Để duy trì các chỉ số cơ thể trẻ (bao gồm cân nặng theo tuổi; chiều cao theo tuổi; cân nặng theo chiều cao và chỉ số BMI) trong ngưỡng bình thường; trước tiên mẹ cần xác định nhu cầu năng lượng mà trẻ cần hàng ngày; từ đó xây dựng khẩu phần ăn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho trẻ. Đối với trẻ thừa cân – béo phì muốn giảm cân hoặc trẻ suy dinh dưỡng muốn tăng cân; mẹ cần tư vấn chuyên gia về chế độ ăn phù hợp cho trẻ.
Khuyến khích trẻ vận động mỗi ngày
Trẻ em cần hoạt động thể chất tối thiểu 60 phút/ngày (với trẻ bình thường và trẻ thừa cân – béo phì) hoặc 30 phút/ngày (với trẻ suy dinh dưỡng) thông qua các môn thể thao tốt cho sự phát triển thể chất như bơi lội, bóng đá; bóng rổ, cầu lông… Tập luyện đều đặn sẽ giúp tiêu hao năng lượng dư thừa (ở trẻ béo phì) cũng như thúc đẩy quá trình trao đổi chất ở trẻ suy dinh dưỡng; giúp trẻ ăn ngon miệng và hấp thu dưỡng chất tối đa. Ngoài ra, mẹ cần giảm thiểu tối đa thời gian thụ động của trẻ (không quá 1 giờ/ngày) bằng cách hạn chế cho trẻ xem ti vi và các thiết bị điện tử, chơi game…/.
Nguồn: Nutrihome.vn
